Wyprawa po "zioło" czyli wszystko o jemiole

Jemioła pospolitaViscum album - półpasożyt drzew liściastych zwany także jemiołą białą, strześlą lub starzęślą.

Ta znana od wieków roślina uważana była i jest zresztą do tej pory, za jedną z najważniejszych roślin w zielarstwie. Niewielu zdaje sobie sprawę z tego, iż większość gatunków należących do rodziny sandałowcowatych rośnie w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Jemioła pospolita natomiast, doskonale przystosowała się jednak do naszych warunków klimatycznych. Wiele z tych roślin wykazuje cechy lecznicze, a nawet trujące. Nasz rodzimy sandałowiec jest za to szeroko wykorzystywany w medycynie zarówno profesjonalnej jak również ludowej. Ma też bogatą historię związaną z wieloma mitami i przesądami.

Jemioła w kuchni

Jedynym zastosowaniem w kulinariach jest dodawanie ziela jemioły do wina, w którym się maceruje. Głównym celem takiej maceracji ma być rzekomo pozytywny wpływ na poprawienie płodności i skuteczności zajścia w ciążę. Stąd też winem takim raczyły się wyłącznie panie. Co ciekawe, podobne zastosowanie widzą w tej roślinie niektóre plemiona afrykańskie.

Jemioła jako roślina lecznicza

Jemioła była docenianą rośliną leczniczą od niepamiętnych czasów. Leczono nią stany krwotoczne, epilepsje, kurcze, kołatanie serca. Wraz z rozwojem nauki odkryto, iż zawarte związki w tej roślinie odpowiadają za obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Wiedza ta została wykorzystana przy produkcji wielu leków. Dzięki zawartości flawonoidów jemioła jest pomocna również w schorzeniach nowotworowych. Niezwykle ciekawe jest to, iż nowotwory leczone były przy pomocy jemioły już w czasach naszych pradziadów. W czasach dzisiejszych wyciągi z jemioły są składnikami kilkudziesięciu leków. Tajemnice tego ziela odkrywane są nieprzerwanie przez naukowców z całego świata. O ile jego niepodważalne działanie polegające na walce z nadciśnieniem tętniczym jest faktem wykorzystywanym w medycynie, o tyle obecnie trwają badania nad podobnym wykorzystaniem tej rośliny w skutecznej walce z niektórymi nowotworami.

Materiał zielarski stanowią końcówki pędów jemioły z listkami, zbierane w okresie zimowym mniej więcej do marca. Zastosowanie w medycynie ludowej znajdowały również jagody jemioły, jako środek przeczyszczający i przeciw pasożytniczy stosowany zarówno u zwierząt jak i ludzi. Jemioła w medycynie ludowej stosowana była również w leczeniu chorób płuc, wątroby i układu trawiennego. Miała też być pomocna w zbijaniu gorączki. Jej działanie przeciwkrwotoczne było wykorzystywane podczas porodów, połogu oraz kobiecych dolegliwościach związanych z krwawieniami.
Jemioła w mitach, podaniach i legendach

Ogromna liczba mitów i legend nie narodziłaby się, gdyby roślina ta nie była rzeczywiście przyczyną niezwykłych ozdrowień. Najstarsze legendy sięgają czasów celtyckich i druidów. To właśnie druidzi ścinali tę roślinę srebrnymi lub złotymi sierpami. Stało się tak, po jednej ze zbiorowych sennych wizji, gdzie nieznana postać wskazała druidom roślinę, jako lek na dziesiątkującą społeczeństwo zarazę. Dzięki niewyjaśnionemu zjawisku uratowano setki, a może i tysiące ludzkich istnień. Uważano przy tym, iż siła lecznicza jemioły zależała od drzewa, na której rośnie. Uważano, iż najcenniejszy materiał stanowiły te, które rosły na dębach. Samo pozyskiwanie jemioły wiązało się ze swoistym ceremoniałem, który oddawał zarówno roślinie, jak
i bogom szacunek i hołd. Używano również określenia "jemioła święta".

Jemioła jako roślina i symbol, miała chronić przed wieloma nieszczęściami takimi jak pożary, rażenie piorunem, nieszczęśliwe wypadki. W niektórych kulturach miała chronić również przed ranami zadanymi podczas walki. Gałązki jemioły były noszone jako amulety i talizmany. Były uważane za jedne z najcenniejszych.

Co ciekawe, jemioła była obdarzona podobną czcią niemal na całym świecie. Jej zbiór, często był połączony z różnymi rytuałami właściwymi dla danych kultur od Europy i Afryki, aż do dalekiej Japonii włącznie. Jemioła nie poddaje się niskim temperaturom a zasychająca zmienia kolor na złocisty. Dzięki temu, przez wielu władców była traktowana jako symbol dobrobytu i wieczności.

Choć dzisiaj nie ścina się jej srebrnym, czy też złotym sierpem lub nożem w blasku księżyca i nie zawija w białe sukno tak, by nie dotknęła ziemi, to jednak do dnia dzisiejszego omawiana roślina stanowi symbol serdeczności, ciepła domowego ogniska i miłości. Traktowana jest jak coś wyjątkowego, magicznego. U wielu, w okresie świąt Bożego Narodzenia obok świątecznego drzewka, jest obowiązkowym elementem świątecznego wystroju. Zawieszana pod sufitem, w spojeniu drzwi lub też jako element stroika, ma wnosić do domu serdeczność i miłość.

Jemioła według podań miała być również pomocna w obfitych plonach oraz posiadać moc sprawczą w lepszej mleczności bydła. Dodawano więc ziele zarówno do ziarna podczas zasiewów jak i do paszy zwierzętom gospodarskim. Okadzanie barci dymem z dodatkiem ziela z jemioły miało sprawić, iż nastąpią obfite zbiory doskonałego miodu. Roślina ta miała być również składnikiem eliksirów pomagających w zauroczeniu miłosnym inną osobą i kto wie, czy w legendach, na wielu filmach i teatralnych sztukach, właśnie nie w oparciu o ziele jemioły nie była sporządzana magiczna mikstura.

Znacząca większość przesądów i podań odnosi się jednak do ogólnie pojętego szczęścia, obfitości oraz ochrony przed nieszczęściami i biedą.

Jemioła dla natury

Roślina ta jest niegroźnym pasożytem drzew liściastych, niekiedy również iglastych. Nie stanowi zagrożenia dla życia żywiciela, jakim są drzewa. Niektóre z gatunków jemioł żyją na małych roślinach zielnych. W sumie odkryto do tej pory około 70 gatunków, z czego zdecydowana większość żyje w tropikach.

Jemioła biała pomimo tego, że jest pasożytem, stanowi bardzo ważną bazę pokarmową dla takich ptaków jak jemiołuszki i drozdy. W okresie zimowym owoce jemioły stanowią ważny składnik diety tych ptaków i kto wie, czy również nie o charakterze leczniczym, o czym może stanowić sporadyczność zjadania owoców jemioły przez wymienione gatunki ptaków.

Zarejestruj się i napisz artykułZnajdź nas na Google+