ZHR – to już 25 lat działalności

Paradoksalnie można powiedzieć, że powstanie i szybki rozwój ZHR zawdzięcza Leszkowi Millerowi. Podczas obrad Okrągłego Stołu miał powiedzieć do strony Solidarnościowej: „harcerstwa Wam nie oddamy”. Po takiej deklaracji opozycja skupiona wokół Wałęsy, Kuronia i Michnika szybko zainteresowała się dwoma instruktorami rodzącej się nowej organizacji harcerskiej, i udzieliła im daleko idącego wsparcia.

Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej jako nielegalna organizacja harcerska pojawił się jesienią 1988 roku. Dzisiaj historycy określają tamtą organizację mianem „mały ZHR”. Utworzyli go instruktorzy z trzech harcerskich środowisk, którzy opuścili szeregi ZHP. Właściwy ZHR obejmujący swym zasięgiem całą Polskę powstał dopiero w lutym 1989 roku. Wśród założycieli byli m.in.: były naczelnik Szarych Szeregów Stanisław Broniewski „Orsza”, Wojciech Hausner, Jan Pastwa, Tomasz Strzembosz, Kazimierz Wiatr. Związek został zarejestrowany przez sąd warszawski w kwietniu 1990 roku. Dzisiaj jest organizacją pożytku publicznego.

I Zjazd ZHR odbył się w Sopocie na początku kwietnia 1989 roku. Wybrano władze Związku i przyjęto statut. Zjazd przyjął do stosowania w ZHR dwie roty przyrzeczenia harcerskiego, tradycyjną oraz dla niewierzących. Obecni na zjeździe przedstawiciele tzw. środowiska krakowskiego nie wyrazili akcesu wstąpienia do nowej organizacji. Stali oni na stanowisku, że ZHP ze swoją tradycyjna nazwą powinien powrócić do przedwojennych korzeni. Założyli oni wewnątrz ZHP ruch programowy ZHP-1918, który z czasem wyłonił się jako kolejna organizacja harcerska.

Po roku swej działalności ZHP przyjął tylko jedną rotę przyrzeczenia harcerskiego odwołującego się do Boga. Związek nawiązał nie tylko do tradycji ideowej skautingu i przedwojennego harcerstwa. Zostały też niejako „skopiowane” przedwojenne struktury. W ZHR nie było miejsca dla koedukacji jaka panuje nie tylko w ZHP, ale praktycznie w codziennym życiu szkolnym. Oddzielnie funkcjonuje pion żeński i męski nie tylko na poziomie zastępu czy drużyny, ale nawet we władzach naczelnych.

Dzisiaj ZHR wychowuje w oparciu o wartości chrześcijańskie. Choć jest organizacją otwartą dla osób wszystkich wyznań, to jednak instruktorami mogą być tylko chrześcijanie.

Od początku swego istnienia ZHP wspierał Polonię za wschodnią granicą. Owocnie rozwija współpracę z powstającymi w krajach po byłym ZSRR organizacjami harcerskimi. Jednym z ważniejszych elementów wychowania jest tzw. Biała Służba, zapoczątkowana podczas pielgrzymek papieskich.

W ciągu ćwierćwiecza działalności ZHR wchłonął dwie inne organizacje harcerskie: Zwiazek Harcerstwa Polskiego rok założenia 1918 (po odmowie przez sąd rejestracji tej organizacji) oraz Polską Organizację Harcerską.