Życiowe role Balzaka

"Balzac. Biografia", bo taki tytuł nosi, ukazująca się w nowym wydaniu książka autorstwa Stefana Zweiga, ponownie daje możliwość przyjrzenia się z bliska losom człowieka, którego bieg życia na dobre przeszedł już do historii.

W życiu pisarza poezja zawsze brała górę nad rzeczywistością, choć początek wcale tego nie zapowiadał. Honoriusz Balzak urodził się w 1799 roku jako syn prostego wyrobnika wiejskiego. Jego dzieciństwo nie należało do szczęśliwych. Tuż po narodzinach oddalony został od rodziny na długie lata. Z tego powodu jeszcze w dorosłym życiu permanentnie będzie odczuwał brak miłości. Nie wiodło mu się również w szkole. Ten przedwcześnie dojrzały, odstający od reszty uczniów marzyciel, wyróżniał się jednak fenomenalną pamięcią i pasją czytania.

Przedwiośnie sławy

Nim został wielkim Balzakiem, nie mając poczucia własnej wartości, zaangażował się w tworzenie rzemiosła najniższego kalibru. Pod licznymi pseudonimami wydawał dużą ilość poczytnych powiastek, które sam nazywał „świństwem literackim”. Po latach bez powodzenia wyprze się ich autorstwa. Pierwsze utwory sygnowane jego nazwiskiem ukazały się w 1829 roku. Intensywność działania Balzaka dotyczyła wszystkiego, w co pisarz się angażował. Nie potrafił myśleć, pracować, ani żyć w małych wymiarach. Jednak właśnie dzięki tej obsesji, w głowie Balzaka zrodziła się z początku myśl, a potem monumentalne, acz nieukończone dzieło „Komedia ludzka”, która miała obejmować sto czterdzieści cztery pozycje.

Zawodowe fantazje Balzaka

Energia i witalność tego genialnego pisarza próbowały znaleźć ujście również w pracy zawodowej. Jednak liczne profesje, w które Balzak zaangażował swoje siły nie przyniosły pisarzowi chwały, co więcej zupełne bankructwo. A zajmował się Balzak niejedną dziedziną; wydawał książki, redagował pisma, prowadził drukarnię oraz odlewnię czcionek. Te porażki w życiu zawodowym sprawiały zawsze, że pisarz wracał do jedynego świata, w którym mógł rozwinąć swoją twórczą fantazję – do świata sztuki. I dopiero wówczas, gdy zawodził w świecie realnym, dojrzewał do tego, aby zbudować piękniejszy, będący ponad tamtym świat. Nigdy jednak żadna klęska nie złamała go na tyle, aby miał się poddać. Wręcz przeciwnie, gdy upadało to, co zbudował, wówczas budziły się w nim wolność i przekonanie, że znów wszystko może rozpocząć na nowo.

Kowal swojego losu

Stefan Zweig w swojej książce "Balzac" formułuje pogląd jakoby o istocie geniuszu pisarza stanowiła jego wola, gdyż jemu samemu marzyło się życie sybaryty, człowieka obdarzonego miłością, władzą i wolnością. To niemiłosierny los, wciąż na nowo zaganiał będzie do kuźni pracy tego łapczywego sybarytę, zdradzając tym samym ojca nowoczesnej powieści. Któż dziś nie kojarzy Balzaka z mnisim habitem przepasanym złotym sznurem i z niezliczoną liczbą filiżanek kawy, wypitych podczas pracy literackiej od północy do świtu? Balzak swoją sławę osiągnął dzięki żelaznej dyscyplinie, praktykując ją dziesiątki lat.

Z portretu nakreślonego przez Zweiga wyłania się postać budząca sympatię czytelnika. Choć autor nie wahał się przedstawić nawet tych najbardziej wstydliwych wad pisarza, to wydaje się, że nie przeszkadza to w pozytywnym odbiorze jego osoby. A może właśnie dzięki temu Balzak zyskuje w oczach czytelnika. Ponadto, że był wielkim pisarzem, był również żywym człowiekiem. Książka Zweiga nie jest zatem pomnikiem wystawionym Balzakowi-człowiekowi. W tym względzie jest to kronika życia mająca więcej upadków aniżeli wzlotów. Ale ów utwór wydaje się być pomnikiem wystawionym Balzakowi-pisarzowi. Hołdem złożonym jego pracy, determinacji i wiary w wielkość, o jakiej marzył.

Zweig stworzył prawdziwie dobrą literaturę z czytelnikiem, którego los od początku do końca z zajęciem czytelnik śledzi. „Balzac” Zweiga budzi duże emocje; wywołuje uśmiech, zaskoczenie, zastanawia i zachwyca.