Brama Złota w Gdańsku

Jej projektantem był architekt Abraham van dn Blocke. Budowę nadzorował Jan Strakowski. Brama pochodzi z okresu największej świetności sztuki gdańskiej, jest także doskonałym dowodem otwartości miasta na zagraniczne style budownictwa. Mamy tu świetny przykład wykorzystania wzorów niderlandzkich (manieryzm niderlandzki) i włoskich. Architektura ta charakteryzuje się dużym wyrafinowaniem. Jasnopopielate ściany pokrywają niderlandzkie elementy zdobnicze – stylizowane owoce, warzywa, szyszki i inne motywy roślinne. Wszystkie rzeźbiarskie detale są pozłocone i w słońcu jaskrawo błyszczą.

Fasada bramy jest dwupoziomowa. W dolnej kondygnacji są trzy przejścia, w górnej zaś cztery ogromne okna. Budynek ma bogaty wystrój plastyczny. Jest tam wspaniała oprawa gzymsowo-kolumnowa oraz, zarówno od wschodu, jak i zachodu, wieńcząca bramę kamienna balustrada. Osiem kamiennych alegorycznych dwumetrowych rzeźb tej attyki w 1648 r. na podstawie projektu Jeremiasza Falcka wykonał gdański artysta Piotr Ringering. Te istniejące obecnie to rekonstrukcje posągów z 1878 roku podobno będących kopiami oryginałów zniszczonych działaniem czynników klimatycznych.

Rzeźby umieszczone od strony wschodniej, czyli od ulicy Długiej, symbolizują cnoty obywatelskie: Roztropność (Prudentia), Sprawiedliwość (Iustitia), Pobożność (Pietas) i Zgodę (Concordia). Z kolei figury zwrócone na zachód w stronę Katowni wyobrażają najcenniejsze dla miasta wartości: Pokój (Pax), Wolność (Libertas), Bogactwo (Fortuna) oraz Sławę (Fama). Każda z figur przed upadkiem na bruk zabezpieczona jest stalową żerdzią. Podobne zabezpieczenia mają prawie wszystkie posągi, zdobiące dachy gdańskiej starówki.

Obie fasady tej budowli są prawie identyczne. Kondygnacja dolna z arkadowym przejazdem i symetrycznymi przejściami po bokach upiększona jest kolumnami jońskimi osadzonymi na wysokich cokołach. Z kolei kondygnacja górna, podzielona rzędem arkadowych okien, ozdobiona jest kolumnami korynckimi. Sklepienie szerokiego przejazdu ma cechy późnogotyckich sklepień kryształowych, charakterystycznych dla XV wieku. Nad przejazdem z obu stron umieszczony jest herb Gdańska.

Na obu fasadach widnieją napisy w języku niemieckim i łacińskim. Głoszą one miłość do miasta i chwalą cnoty obywatelskie. We fryzie na ścianie frontowej od zachodu umieszczony jest cytat z Psalmu 122: "ES MVSSE WOLGEHEN DENEN DIE / DICH LIEBEN ES MVSSEFRIEDE SEIN INWENDIG IN DEINE MAVREN VND / GLVCK IN DEINEN PALASTEN PSA" ("Niech zażywają pokoju ci, którzy ciebie miłują. Niech pokój będzie w twoich murach, a bezpieczeństwo w twoich pałacach"). Z kolei na bramie od ulicy Długiej od wschodu łaciński napis głosi: "Concordia res publicæ parvæ crescunt – discordia magnæ concidunt" ("Zgodą małe republiki rosną - niezgodą wielkie upadają").

Brama ta stanowiła reprezentacyjny wjazd do miasta. Pozbawiona funkcji obronnych stała się swego rodzaju łukiem triumfalnym, alegorią bogactwa i potęgi Gdańska. Ten wspaniały łuk triumfalny o dwóch kondygnacjach kolumn wiedzie na reprezentacyjną i wiele znaczącą ulicę Długą. Kiedyś przez Złotą Bramę wjeżdżały do miasta orszaki królewskie.

W latach 1803-1872 w Złotej Bramie mieściła się Szkoła Sztuk Pięknych kierowana m.in. przez słynnego rytownika gdańskiego, Johana Schultza. Podczas II wojny światowej zabytek uległ rozległym uszkodzeniom. Jednak w 1957 roku odbudowano go. Do Złotej Bramy od strony północnej przylega późnogotycki Dwór Bractwa św. Jerzego, zbudowany przez J. Glotau’a w latach 1487-1494. Obecnie Złota Brama i Dwór św. Jerzego służą potrzebom Stowarzyszenia Architektów Polskich.

Źródła:http://blogi.newsweek.pl;www.gdansk4u.pl; www.trojmiasto.pl;
http://pl.wikipedia.org; www.pascal.pl; www.polskiepomorze.pl

Do Wiadomości24 możesz dodać własny tekst, wideo lub zdjęcia. Tylko tu przeczyta Cię milion.