Epifania - święto objawienia

Epifania (gr.epifaneia – objawienie) t
o liturgiczna nazwa święta obchodzonego 6 stycznia. We wczesnym chrześcijaństwie dzień ten obchodzony był jako święto Bożego Narodzenia 
(w kościele Ormiańskim jest tak do dzisiaj).
Z czasem jednak ustanowiono, że narodziny Chrystusa przypadają na 25 grudnia, natomiast 6 stycznia to rocznica objawienia się Boga całemu światu, obchodzona dziś jako święto Trzech Króli. Podążając za gwiazdą betlejemską (prawdopodobnie kometą) trzej mędrcy dotarli w miejsce narodzin Dzieciątka, by oddać mu pokłon i złożyć ofiarę z mirry, kadzidła i złota (kadzidło i mirra były wówczas równie cenne co złoto).

W Polsce na pamiątkę pokłonu Trzech Króli istniał stary zwyczaj święcenia tego dnia złota i kadzidła. Poświęcone kadzidło, zrobione z żywicy jałowca, służyło do okadzania domostw, co miało chronić przed chorobami i nieszczęściami. W tym samym celu poświęconym złotem dotykano szyi. Po uroczystym obiedzie podawano ciasto z migdałem. Ten, kto go odnalazł w swoim kawałku, zostawał "królem migdałowym". We Francji do dziś istnieje tradycja jedzenia tego dnia kruchego placka migdałowego, w którym zapieka się uprzednio małą figurkę. Ten kto ją znajdzie dostaje papierową koronę i na jeden dzień staje się królem.

Kolędowanie to stary zwyczaj chodzenia dzieci z gwiazdą, które pukając do domów, śpiewały kolędy za co otrzymywały rogale, zwane "szczodrakami". Przy kościołach stały stragany, sprzedawano na nich kadzidło i kredę, którą zwyczajowo w święto Epifanii na drzwiach wejściowych w domach katolickich pisano litery: K+M+B oraz datę bieżącego roku (formuła ta jest jest błędną interpretacją łacińskiej inskrypcji CMB
Christus Mansionem Benedicat
- Niech Chrystus błogosławi temu domowi, a nie inicjałami trzech mędrców: Kacpra, Melchiora i Baltazara). Coroczna wizyta księdza popularnie zwana kolędą również jest nawiązaniem do pokłonu Trzech króli.