Od pisanki przez jajo Fabergé do współczesnego jajka decoupage

"Chryste, życie i Zmartwychwstanie nasze; pobłogosław te jajka, znak nowego życia, abyśmy dzieląc się nimi w gronie rodziny, bliskich i gości, mogli się także dzielić wzajemnie radością z tego, że jesteś z nami..." - usłyszymy w Wielką Sobotę.

W wielkanocnym koszyku honorowe miejsce zarezerwowane jest właśnie dla jajka, które jest znakiem nowego życia, przezwyciężeniem śmierci, nadzieją, próbą cierpliwości, symbolem Chrystusowego i ludzkiego zmartwychwstania.

Zwyczaj dzielenia się jajkiem podczas uroczystego śniadania wielkanocnego ma odniesienie do wigilijnego opłatka. Jajko pełni rolę podarunku, którego intencją jest życzenie pomnażania sił witalnych.

Pisanki natomiast, które tradycyjnie obok ugotowanych na twardo jajek wkładamy do naszych święconek, oprócz symboliki typowo wielkanocnej dawniej traktowane były także jako podarunek, za pomocą którego nieśmiałe dziewczyny wyrazić mogły uczucia, którymi darzyły swych wybrańców. Malowanie pisanek było także najważniejszym prasłowiańskim zwyczajem podczas obchodów związanego z zakończeniem zimy i powitaniem wiosny Jarego Święta.

Pisanki zawdzięczają swą nazwę technice, którą są zdobione. Polega ona na rysowaniu, czyli innymi słowy "pisaniu" na skorupce jajka gorącym, roztopionym woskiem, a następnie zanurzeniu go w wybranym barwniku. "Pisać" na jajku można dosłownie wszystkim: szpilką, igłą, kozikiem, szydełkiem, słomką, drewienkiem, wykałaczką czy zapałką.

Można też, tak jak czyniono to w okolicach Białegostoku, zdobić je bez narzędzi, nakrapiając na skorupce jajka woskowe wzory, używając do tego rozgrzanego końca świecy. Szczególnym rodzajem pisanek pozbawionych graficznych ozdób są, nazywane także malowankami lub byczkami, kraszanki. Te jednokolorowe, barwne pisanki uzyskiwane są poprzez gotowanie jajka w odpowiednim, dawniej wyłącznie naturalnym, wywarze.

Dziś, chcąc uzyskać rudo-brązowy kolor skorupki, najczęściej sięgamy po łupiny cebuli. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, byśmy w tym roku do naszego koszyczka mogli włożyć naturalnie barwione kraszanki w kolorze czarnym, fioletowym, różowym, zielonym czy złocistym. Barwę czarną uzyskamy, gdy do wody, w której gotować będziemy jajka, włożymy korę dębu, olchy lub łupiny orzecha włoskiego; zieloną poprzez dodanie pędów młodego żyta lub listków barwinka. Na kolor fioletowy zabarwimy skorupki przy pomocy płatków kwiatów ciemnej malwy, a na kolor złocisty - używając kory młodej jabłoni lub kwiatu nagietka. Jeśli zaś zamarzy nam się kolor różowy wystarczy sięgnąć po sok z buraka.

Jeśli zaś zdecydujemy się na pisanki współczesne, godną polecenia metodą jest ozdobienie ich techniką decoupage - jedną z najpopularniejszych metod serwetkowych. By uzyskać niepowtarzalny, zapierający dech w piersiach efekt, możemy użyć także, tak jak autorka przepięknej czarno-białej pisanki, perełek w płynie.

Do tradycyjnych pisanek należą także kolorowe jajka ozdabiane sitowiem, płatkami bzu, skrawkami kolorowego, błyszczącego papieru czy tkaniny, oklejanki oklejane różnokolorowymi wycinankami z papieru, nalepianki, rysowanki, skrobanki i drapanki. Najbardziej pracochłonne są jednak ażurki. By je wykonać, trzeba przy pomocy wiertarki (ewentualnie miniszlifierki, piaskarki, turbiny dentystycznej, frezarki CNC) nawiercić w skorupce ozdobne wzory, a następnie pomalować ją akrylową farbą.

Pisząc o technikach zdobienia jajek nie sposób pominąć symbolu zbytku, luksusu i dekadencji - jajka Fabergé, które zaistniało za sprawą gorącego uczucia, którym car Aleksander III darzył swą małżonkę.

Szczerozłote, pokryte drogimi klejnotami jajo wykonał Peter Carl Fabergé, który zgodnie z życzeniem władcy, w środku umieścił małą niespodziankę. Emaliowane jajo otwierało się niczym matrioszka, zaś wewnątrz znajdowało się złocone żółtko, a w nim z kolei platynowa, kolorowa kura siedząca na grzędzie. Lecz to jeszcze nie koniec niespodzianek - w środku kury mistrz ukrył bowiem diamentową, carską koronę.

Spośród 50 słynnych jajek Fabergé, do naszych czasów przetrwało tylko 42. Pierwszą współczesną wersją tego ociekającego przepychem jajka jest tzw. jajko pokoju, wykonane w 1991 r. dla Gorbaczowa. Dziewięć lat później powstało jajko milenijne, zaś ostatnim słynnym dziełem jest jajko faz Księżyca.

Co prawda nie klejnotami, lecz ozdobną literą A ozdobił swe wielkanocne jaja słynny włoski projektant Armani. Jajka z gorzkiej, mlecznej i białej czekolady pakowane w piękne pudełko ze wstążką w kolorze fuksji można kupić na „5th Avenue” w Nowym Jorku. Choć sygnowane przez Armaniego jajka dostarczane są także na zamówienie to myślę, że większość z nas w tym roku zdecyduje się jednak na... łupiny cebuli.