Ośmy cud świata – skalne kościoły w Lalibeli

W Lalibeli, wiosce położonej w górzystym regionie pn. Etiopii (2600 m n.p.m.) znajduje się jedenaście monolitycznych kościołów wykutych w wulkanicznej skale tufowej. W XII wieku miejsce to nosiło nazwę Roha i było kwitnącą i tętniącą życiem, gęsto zaludnioną stolicą średniowiecznej dynastii Zagwe. Pod koniec XII wieku nazwa została zmieniona na Lalibela, na cześć wielkiego władcy, który zbudował tu niezwykłe kościoły. Z powstaniem kościołów wiąże się legenda. Otóż, kiedy Lalibela urodził się, to wokół jego kołyski pojawił się rój pszczół, co matka uznała za znak boży. Oznaczać to miało, że to Lalibeli a nie starszemu bratu przypadnie w udziale tron. Z faktem tym starszy brat nie mógł się pogodzić i kiedy Lalibela podrósł podał mu truciznę. Lalibela zasnął na trzy dni i podczas snu anioły zabrały go do nieba przed oblicze Boga. Wówczas to otrzymał zadanie wybudowania świątyń ku bożej chwale. Kościoły miały być wybudowane na podobieństwo tych, które na podniebnej przejażdżce zobaczył.

Lalibela po przebudzeniu postanowił dokonać tego dzieła. Z Jerozolimy i Aleksandrii sprowadził najlepszych budowniczych i artystów. Kościoły przez 21 lat budowało ok. 40 tys. robotników. W nocy budowniczym pomagały anioły, które wykonywały podwójną pracę. Przebywając w tym miejscu, patrząc na to niezwykłe dzieło dajemy wiarę temu. Miejsce to jest magiczne. Każdy kościół jest inny. Są kościoły całkowicie oddzielone od skały, do których zalicza się kościół Biete Gijorgis, takie, których tylko część ścian oddzielono od litej skały oraz budowle znajdujące się całkowicie w skale. Usytuowane są w dwóch grupach, natomiast kościół Biete Gijorgis (św. Jerzego) jest nieco od nich oddalony. Kościoły połączone są ze sobą wieloma tunelami wewnętrznymi i zewnętrznymi. Dla przybyszów, to miejsce, położone u stóp góry Abuna Yosef jest praktycznie niewidoczne. Dopiero bliskie podejście do skalnych świątyń, prawie na wyciągnięcie ręki pozwala je dostrzec i ocenić ich niezwykłość.

Ściany kościołów ozdobione są wieloma symbolami świadczącymi o szerokich kontaktach ówczesnego Cesarstwa Etiopskiego z odległymi kulturowo regionami. Widzimy tam obok symboli chrześcijańskich: łacińskich, maltańskich czy greckich krzyży również indyjskie symbole słońca czy gwiazdę Dawida. W kościołach przechowywane są etiopskie krzyże liczące sobie po kilkaset lat. Podziwiamy też nieliczne malowidła i freski, które pozostały po spustoszeniu, którego w XVI wieku dokonały wojska muzułmańskie podczas toczącej się trzydziestoletniej wojny muzułmańsko-etiopskiej.

W Lalibeli niezwykłe jest to, że nabożeństwa w kościołach odbywają się nieprzerwanie od ośmiu wieków. Tu również mają miejsce centralne obchody świąt Bożego Narodzenia, które przypadają na dzień 7 stycznia. Niezwykłą uroczystością religijną jest święto Tymket obchodzone 19 lub 20 stycznia na pamiątkę chrztu Jezusa w Jordanie. Wówczas to o świcie, w dniu poprzedzającym święto, z jedenastu kościołów Lalibeli wychodzą procesje, podczas których kapłani niosą Tabot (drewniana lub kamienna płyta symbolizująca Arkę Przymierza). Procesje łączą się z głównym orszakiem idącym z kościoła Św. Jerzego. Wtedy to wszystkie Taboty składane są pod namiotem i pozostają tam podczas całej modlitewnej nocy. To jest jedyny moment, kiedy Taboty znajdują się tak długo poza kościołami.

Wierni kościoła etiopskiego żyją zgodnie z przykazaniami Nowego Testamentu. Skrupulatnie przestrzegają postów, których liczba dni jest naprawdę imponująca. Wierni poszczą w każdą środę i piątek, przez 44 dni przed Bożym Narodzeniem, 55 dni w Wielkim Poście oraz 16 dni przed Wniebowstąpieniem. W Etiopii ok. 45 proc. społeczeństwa wyznaje tą religię.

Skalne kościoły Lalibeli w 1978 roku zostały wpisane na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.