Poradnik dla tych, którzy uciekali z polskiego (6)

Znaki interpunkcyjne po liczebnikach

Kropka

Jeśli chodzi o liczebniki zapisane za pomocą cyfr arabskich, to kropki po nich stawiamy tylko wtedy, gdy z kontekstu nie wynika jasno, że chodzi o liczebnik porządkowy, tzn. odpowiadający na pytanie: który z kolei? Kropka po liczbie jest więc sygnałem, że liczebnik jest porządkowy, np. 10. artykułów (gdy chodzi o dziesiąte z kolei artykuły, nie: dziesięć artykułów).

Jednak gdy z kontekstu wynika, że liczba oznacza liczebnik porządkowy, i że tylko jedna interpretacja jest możliwa, nie ma potrzeby stawiania kropki, np. 25 października.

Po liczebnikach zapisanych za pomocą cyfr rzymskich z zasady nie stawia się kropki - ani po liczebniku głównym (odpowiadającym na pytanie: ile?), ani po porządkowym, np. VI rozdziałów, XIII wiek.

Łącznik

Poprawnie:
Zapis cyfrowo-literowy z łącznikiem stosuje się w połączeniach liczby z wyrazem lub częścią wyrazu, np.: XV-lecie, 6-osobowa, 80-stronicowy, 50-złotowy. Napiszemy więc także, że przed nami święta 1-listopadowe i 11-listopadowe.

Niepoprawnie:
Łącznika nie używamy jednak, gdy odmieniamy liczebnik. Nie dopisujemy też końcówek fleksyjnych po liczbach zapisanych za pomocą cyfr (arabskich i rzymskich), np.1-go listopada, czy XI-ego.

Zapisy: 25-go, 25-ego, 25-tego października są niepoprawne, podobnie jak: być na III-im roku, siedzieć w 5-ym rzędzie, w latach 90-tych. Piszemy: w 5. rzędzie, w latach 90. - z kropką.

Zdarzało mi się widzieć tablice z niepoprawnie napisanymi nazwami, np. ul.1-go Maja, czy
ul. 3-ego Maja. Tymczasem takie dopisywanie końcówek fleksyjnych po liczbach zapisanych za pomocą cyfr arabskich i rzymskich było prawidłowe tylko do 1936 r. Przepis został zmieniony przez ówczesny Komitet Ortograficzny Polskiej Akademii Umiejętności.

Niestety, błędy tego typu można zobaczyć jeszcze w Dzienniku Ustaw (ul.1-go Maja), na stronach: architektów (ul. 11-ego Listopada), nauczycieli (4-tego roku życia), lekarzy (lat 40 i 50-tych), informatyków (II-go stopnia), a w Kantorze Wymiany Walut jeszcze ciekawiej (1'ego Sierpnia)…

Przed nami 1 listopada - Wszystkich Świętych, 11 listopada - Święto Niepodległości. Pamiętajmy, że taki zapis (bez dopisywania końcówki odmiany do liczby) jest wystarczająco czytelny.