Wybory parlamentarne na Łotwie. Czy wpłynie na nie postawa Rosji?

Aktualizacja:poniżej wyniki wyborów

Niebagatelne znaczenie dla niestabilnej i wciąż zmieniającej się łotewskiej sceny politycznej ma obecność w kraju licznej, skupionej mniejszości narodowej, jaką na Łotwie są Rosjanie. Sytuacja ta powoduje naturalną agregację poparcia tej grupy przez jedną z partii i za tym trwały podział sceny politycznej na partię "rosyjską" i partie "łotewskie".

Agresywna polityka Rosji wobec krajów ościennych, podobnie jak Łotwa posiadających liczną mniejszość rosyjską, oraz mniej lub bardziej realne zagrożenie podobną próbą destabilizacji kraju, jak to miało miejsce na Ukrainie, spowodowały zintensyfikowanie konfliktu między Łotyszami a Rosjanami na Łotwie, czyniąc z niego jedno z głównych ogniw tej kampanii.

O zarysowanym powyżej podziale świadczy skład obecnego Sejmu Łotwy, w którym największą partią jest właśnie prorosyjska partia Centrum Zgody, będąca jednak w opozycji do koalicji czterech "łotewskich" partii prawicowych i centroprawicowych.

Centrum Zgody jest to partia określana jako lewicowa, która, obok socjalnych gospodarczo haseł, jako jeden ze swoich głównych postulatów uznała polepszenie statusu mniejszości rosyjskiej, między innymi poprzez ułatwienia w posługiwaniu się językiem rosyjskim w komunikacji z administracją centralną i samorządową, dofinansowanie rosyjskojęzycznego szkolnictwa, czy nade wszystko przyznanie Rosjanom na Łotwie obywatelstwa tego kraju, którego zostali pozbawienia w pierwszych latach po wyjściu z ZSRR (obecnie są tam łotewscy Rosjanie, znający język łotewski, posiadający obywatelstwo i głosujący, oraz Rosjanie mieszkający na Łotwie, którzy tego obywatelstwa są pozbawieni z racji nieznajomości łotewskiego, mając jednocześnie status nieobywateli - chodzi o tą drugą grupę).

W ostatnich wyborach do 100 osobowego łotewskiego parlamentu na 1,542 mln wyborców, na partię Zgody swoje głosy oddało 260 tys., głównie przedstawicieli mniejszości rosyjskiej. Dało im to poparcie rzędu 28,36 proc. wszystkich głosujących, co przełożyło się na 31 mandatów, czyniąc z nich pierwszą siłę w jednoizbowym parlamencie, lecz bez możliwości utworzenia rządu, z racji braku chętnych koalicjantów. Większość mandatów tej partii wzięli przedstawiciele mniejszości rosyjskiej. Obecnie liczy ona 28 posłów

Koalicję rządową tworzą partie: Jedność, Partia Reform, Zjednoczenie Narodowe "Wszystko dla Łotwy!" i, od stycznia 2014 r., Związek Zielonych i Rolników. Dwie pierwsze to partie liberalne; Zjednoczenie to partia konserwatywno-liberalna z silnym akcentem narodowym, a Związek to typowa dla Skandynawii partia agrarno-ekologiczna.

Partia Reform otrzymała 191 tys. głosów, czyli 20,82% wszystkich, co dało im 22 mandaty, lecz w partii do końca zostało tylko 14. Jedność otrzymała 173 tys. głosów, co dało im poparcie 18,83 proc. wyborców i 20 posłów, z których trzech odeszło. Na Zjednoczenie Narodowe zagłosowało 127 tys. głosujących, czyli 13,88 proc. wszystkich, dzięki czemu partia ta wprowadziła 14 posłów i do końca dotrwała w składzie zmniejszonym o 1. Na Związek Zielonych i Rolników oddano 112 tys. głosów, dając tej partii poparcie 12,22 proc. głosujących i 13 posłów, z których wszyscy zostali w partii. Żadna inna partia nie przekroczyła 5-procentowego progu wyborczego, a frekwencja wyniosła 59 proc. Na koniec ubiegłej kadencji 15 posłów, którzy opuścili swoje partie pozostawało formalnie niezrzeszonymi.

Wyniki wyborów do Sejmu znajdziesz tutaj:Wybory do Sejmu Łotwy 2011

Odpływ posłów w trakcie trwania kadencji sugerował transformację sceny politycznej, co faktycznie miało miejsce i co można zaobserwować jeśli się weźmie pod uwagę wyniki wyborów do parlamentu europejskiego, które odbyły się w maju tego roku.

Wielkim zwycięzcą okazała się proeuropejska Jedność, z list której startowali również politycy koalicyjnej Partii Reform, a która zdobyła 46,19 proc. głosów, dzięki 205 tys. oddanych na nich głosów, co przełożyło się na 4 mandaty. Daleko w tyle za nimi drugi wynik zdobyło Zjednoczenie Narodowe, uzyskując 63 tys. głosów, czyli 14,25 proc. wszystkich oddanych i otrzymując dzięki temu 1 mandat. Zgoda również otrzymała 1 mandat, uzyskując 58 tys. głosów (13,04 proc.), podobnie jak rywalizujący z nią o ten sam elektorat Rosyjski Związek Łotwy, który otrzymał 28 tys. głosów, czyli 6,38 proc. Mandat uzyskał jeszcze Związek Zielonych i Rolników, na który oddało swój głos 37 tys. Łotyszy, czyli 8,26 proc. głosujących. Niewielkim zaskoczeniem mogło być uzyskanie po 1-3 proc. poparcia przez mniejsze partie, jak:Alternatywa, Łotewskie Zjednoczenie Regionów czy Rozwój Łotwy.

Wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego znajdziesz tutaj:Wybory europejskie na Łotwie 2014

Choć ich wyniki mogą być niewymierne, jako że odbyły się w warunkach zaniżonej, w stosunku do zwykłej, frekwencji, wynoszącej 30 proc., to jednak ostatnie sondaże zdają się je raczej potwierdzać. Według nich na Zgodę chce zagłosować od 15 do 20 proc. wyborców, na Jedność i startujących z ich list prominentów Partii Reform 15 proc., na Zjednoczenie Narodowe 7-10 proc., na Związek Zielonych i Rolników chce zagłosować od 7,5 do 10,5 proc. wyborców. Według tych sondaży do Sejmu weszła by jeszcze nowa partia, Z Serca Łotwie, kierowana przez byłą przewodniczącą Urzędu Kontroli Państwowej, Ingunę Sudrabę, na którą chce głosować od 5,6 do 8 proc ankietowanych.

Wszystko wskazuje na to, że w sobotnich, jednodniowych wyborach po raz kolejny zwycięży prorosyjska lewica, lecz rząd znów utworzy centroprawica, tym razem być może w koalicji z nową partią - Z Serca Łotwie.

Według systemu wyborczego na Łotwie każdy wyborca otrzyma tyle kart do głosowania ile jest komitetów wyborczych. Na każdej z nich znajduje się ułożona przez partię lista kandydatów. Wyborca umieszcza w specjalnej kopercie tylko tą kartę do głosowania, której partię chce poprzeć, a następnie wrzuca ją do urny. Jeśli jednak nie akceptuje ułożenia kandydatów na liście może je zmienić stawiając plusy i dzięki temu podwyższać pozycję danego kandydata, dając mu większe szanse na objęcie mandatu, bądź wykreślać jego nazwisko, obniżając jego pozycję i zmniejszając jego szanse. Każdy kandydat otrzymuje tyle głosów ile oddano na jego partię plus, minus dodatkowo postawione plusy i skreślenia. Kandydaci, którzy otrzymają najwięcej głosów w ramach listy otrzymują mandaty zgodnie z przydzieloną im ilością mandatów, wynikającą z wyrażonego partii poparcia. Mandaty są przydzielane metodą Saint-Lagüe, pryz 5+procentowym progu wyborczym.

****************************************************************

Zgodnie z przewidywaniami w wyborach zwyciężyła Zgoda, występując pod nazwą Partii Socjaldemokratycznej "Zgoda". Partia popierana głównie przez rosyjską mniejszość na Łotwie uzyskała 23,13 proc. głosów. Na drugim miejscu uplasowała się Partia "Jedność", zdobywając 21,76 proc. głosów. Niewiele gorszy wynik odnotował Związek Zielonych i Rolników, na który swoje głosy oddało 19,62 proc. wyborców. Zjednoczenie Narodowe otrzymało 16,57 proc. głosów. Do Sejmu wejdą jeszcze Partia Z serca Łotwie, oraz Łotewski Związek Regionów, uzyskując odpowiednio 6,88 i 6,55 proc. głosów. Frekwencja wyniosła 59 proc. Podane wyniki uwzględniają dane z 92-97 proc. komisji. Różnica wynika z konieczności dodatkowego poświęcenia czasu na zliczenie głosów preferencyjnych, uwzględniających plusy i skreślenia.

Słaby wynik Zgody nie jest zaskoczeniem, jeśli się weźmie pod uwagę antyrosyjskie nastroje na Łotwie. Jednocześnie wybory potwierdziły dominację dotychczasowych koalicjantów, dając im w sumie 58 proc. głosów. Widać jednak także potrzebę nowej jakości w polityce, czego wyrazem jest ponad 13 proc. poparcie dla dwóch nowych partii.