Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Kto musi opłacać składki na ubezpieczenie chorobowe?

Małgorzata Stempinska
Małgorzata Stempinska
Za czas choroby osoby objęte ubezpieczeniem mają prawo do zasiłku chorobowego, a po jego wykorzystaniu - do świadczenia rehabilitacyjnego.
Za czas choroby osoby objęte ubezpieczeniem mają prawo do zasiłku chorobowego, a po jego wykorzystaniu - do świadczenia rehabilitacyjnego. 123RF
Osoba, która ma opłacone składki na ubezpieczenie chorobowe, może liczyć na przysługujące z niego świadczenia w sytuacji, gdy nie będzie mogła pracować, np. z powodu macierzyństwa czy choroby.

Ubezpieczenie chorobowe jest jednym z ubezpieczeń społecznych obok ubezpieczenia emerytalnego, rentowych i wypadkowego. Wypłacane z niego są zasiłki chorobowe, opiekuńcze i macierzyńskie. Jako jedno z niewielu świadczeń ZUS może być wypłacane przez pracodawcę razem z pensją.

- Krąg osób podlegających temu ubezpieczeniu można podzielić na trzy grupy. Pierwsza to osoby, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo. Druga to osoby mogące dobrowolnie wejść do tego ubezpieczenia, a trzecia to osoby wyłączone z ubezpieczenia chorobowego - mówi Krystyna Michałek z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Kto jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym

Obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym są objęci wszyscy pracownicy (z wyłączeniem prokuratorów). Obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe muszą także co miesiąc płacić członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osoby odbywające służbę zastępczą.

Rodzaj umowy a ubezpieczenie chorobowe

Od rodzaju zawartej umowy zależy, czy ubezpieczenie chorobowe będzie obowiązkowe czy dobrowolne. Oto obowiązujące przepisy:

  • umowa o dzieło - brak ubezpieczenia chorobowego,
  • umowa zlecenia z uczniami i studentami (do ukończenia przez nich 26. roku życia) - brak ubezpieczenia chorobowego,
  • umowa o pracę - ubezpieczenie chorobowe obowiązkowe,
  • umowa zlecenia - ubezpieczenie chorobowe dobrowolne,
  • umowa uaktywniająca (niania) - ubezpieczenie chorobowe dobrowolne,
  • działalność gospodarcza - ubezpieczenie chorobowe dobrowolne.

Co ważne, powyższe zasady ubezpieczeń obowiązują, gdy umowa lub prowadzenie działalności jest jedynym źródłem zarobków.

Ile wynosi składka na ubezpieczenie chorobowe

Składka na ubezpieczenie chorobowe wynosi 2,45 proc. podstawy wymiaru. Składka finansowana jest w całości przez ubezpieczonego za wyjątkiem osoby współpracującej. Jej składkę finansuje osoba prowadząca pozarolniczą działalność. Stopa procentowa składki (2,45 proc.) jest jednakowa dla wszystkich ubezpieczonych.

Warto przeczytać:

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe stanowi zawsze podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tą różnicą, że przy jej ustalaniu nie stosuje się ograniczenia rocznego jej limitu do trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, co ma miejsce dla ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W 2019 roku jest to kwota 142 950 zł.

- Jeżeli płatnik przestał opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia, w dalszym ciągu musi opłacać składki na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe - zaznacza Krystyna Michałek.

Dodatkowo podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu temu podlegają dobrowolnie (np. zleceniobiorców czy osób prowadzących działalność gospodarczą), nie może przekraczać miesięcznie 250 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. W 2019 roku jest to kwota 11 912,50 zł.

Co daje ubezpieczenie chorobowe

Osoba, która ma opłacone składki na ubezpieczenie chorobowe, może liczyć na przysługujące z niego świadczenia w sytuacji, gdy nie będzie mogła pracować, np. z powodu macierzyństwa czy choroby. Mowa tutaj o następujących świadczeniach:

  • zasiłek chorobowy,
  • zasiłek macierzyński,
  • zasiłek opiekuńczy,
  • świadczenie rehabilitacyjne.

Za czas choroby potwierdzonej zwolnieniem lekarskim osoby dobrowolnie albo obowiązkowo objęte ubezpieczeniem chorobowym mają prawo do zasiłku chorobowego, a po jego wykorzystaniu - do świadczenia rehabilitacyjnego. To najpopularniejsze świadczenia z ubezpieczenia chorobowego. Należy jednak pamiętać o tym, że prawo do zasiłku chorobowego nabywa się po określonym czasie. W przypadku pracowników jest to 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia, a u osób podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu - po upływie 90 dni.

- Do okresu ubezpieczenia zalicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa w ubezpieczeniu nie przekracza 30 dni albo była spowodowana urlopem wychowawczym, bezpłatnym lub odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego - mówi Krystyna Michałek.

Są wyjątki od tej reguły. Zasiłek chorobowy od razu, czyli bez tzw. okresu wyczekiwania, przysługuje m.in.:

  • absolwentom szkół lub uczelni, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym albo przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych (w przypadku kierunków lekarskich, lekarsko-dentystycznych i weterynarii - od daty złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu, a w przypadku farmacji - od daty zaliczenia ostatniej przewidzianej w planie studiów praktyki),
  • jeżeli niezdolność do pracy powstała na skutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy,
  • ubezpieczonym obowiązkowo z co najmniej 10-letnim okresem obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,
  • posłom i senatorom, którzy przystąpią do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji,
  • funkcjonariuszom Służby Cywilnej.

Z ubezpieczenia chorobowego można się też ubiegać o zasiłek opiekuńczy za czas opieki nad dzieckiem lub chorym dorosłym członkiem rodziny. Natomiast w przypadku urodzenia dziecka lub przyjęcia je na wychowanie można się starać o zasiłek macierzyński.

Kto może skorzystać z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego

Z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego może skorzystać osoba, jeśli obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, ponieważ wykonuje pracę nakładczą albo pracuje na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jest też dla osób współpracujących ze wspomnianymi wyżej zleceniobiorcami.

Wyjątek stanowią uczniowie gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych oraz studenci do ukończenia 26 lat. Oni nie podlegają obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Tak więc nie mogą również przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego mogą także skorzystać: duchowni, doktoranci pobierający stypendium doktoranckie oraz wszyscy, którzy prowadzą pozarolniczą działalność lub współpracują przy wykonywaniu tej działalności. Prawo do dobrowolnego wejścia do tego ubezpieczenia mają także osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania.

- Ubezpieczenie chorobowe na zasadzie dobrowolności może obejmować również nianie, czyli osoby sprawujące opiekę nad dziećmi na podstawie tzw. umowy uaktywniającej. Składkę na ubezpieczenie finansuje sama niania, a rodzic potrąca jej tę składkę z pensji i odprowadza do ZUS - zaznacza Krystyna Michałek.

Jak przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego

Aby przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, trzeba podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Jeśli zatem prowadzimy pozarolniczą działalność gospodarczą i opłacamy z niej obowiązkowo jedynie składkę zdrowotną, bo mamy inny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (np. umowa o pracę na cały etat), to nie możemy przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu działalności.

Warto przeczytać:

Jeśli chcemy być objęci ubezpieczeniem chorobowym na zasadzie dobrowolności, musimy zgłosić wniosek o objęcie tym ubezpieczeniem. Wniosek możemy złożyć w dowolnym terminie, ale ubezpieczeniem tym zostaniemy objęci od daty, jaką wskażemy we wniosku. Nie będzie to jednak wcześniej niż data złożenia wniosku. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy wniosek zostanie złożony w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących oraz duchownych dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustanie w sytuacji opłacenia składki po terminie. Dlatego też wspomniane wyżej osoby powinny zwrócić szczególną uwagę na terminowość opłacania składek. Obowiązują dwa terminy: do 10. dnia następnego miesiąca za dany miesiąc dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie lub do 15. dnia następnego miesiąca za dany miesiąc dla pozostałych płatników.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Niedziele handlowe mogą wrócić w 2024 roku

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na naszemiasto.pl Nasze Miasto