Przekształcenie użytkowania wieczystego. Chcesz skorzystać z bonifikaty? Lepiej się pospiesz

Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność nastąpiło 1 stycznia 2019 roku. Właściciele mieszkań i domów stojących na uwłaszczonych gruntach mają teraz do zapłacenia opłatę przekształceniową. Mogą to zrobić w 20 rocznych ratach, jednak zdecydowanie bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest uiszczenie całej kwoty z góry – pozwala to bowiem skorzystać z bonifikaty w wysokości od 60 do nawet 99,9 proc. Warto się jednak pospieszyć, ponieważ pozostało już niewiele czasu na skorzystanie z tej opcji.

Przypomnijmy, że w 2019 r. użytkownicy wieczyści gruntów należących przedtem do gminy lub Skarbu Państwa stali się ich właścicielami. Żeby ułatwić mieszkańcom spłatę związanej z tym opłaty przekształceniowej, wprowadzono system bonifikat. Osoba, która zamiast w 20 ratach zapłaci całą kwotę od razu, uzyska obniżkę w wysokości:

• 60 proc. lub więcej – dla gruntów należących przedtem do Skarbu Państwa (o ewentualnym podwyższeniu bonifikaty na danym obszarze decyduje wojewoda),
• 60–99,9 proc. – dla gruntów należących przedtem do gmin (wysokość bonifikaty w danym regionie ustala rada gminy).

Jak widać, nawet najniższa bonifikata oznacza duże oszczędności. Przykładowo jeśli opłata przekształceniowa wynosi 1000 zł, to osoba uiszczająca ją w 20 rocznych ratach zapłaci łącznie urzędnikom 20 tys. zł. Tymczasem ktoś, kto skorzysta z 60-procentowej bonifikaty, zapłaci za całe przekształcenie tylko 8000 zł.

W niektórych gminach można zaoszczędzić jeszcze więcej. Część miast wprowadziła bowiem rekordowe bonifikaty:

• Ełk, Łomża – 99,99 proc.,
• Giżycko, Iława, Jelenia Góra, Świnoujście – 99 proc.,
• Białystok, Kętrzyn, Warszawa – 98 proc.

Trzeba jednak pamiętać, że w wielu gminach wysokość dostępnej bonifikaty z każdym rokiem maleje. Przykładowo jeśli dla płacących w tym roku obowiązuje bonifikata 60 proc., to w następnym roku będzie to już tylko 50 proc., w kolejnym 40 proc. i tak dalej. Chcąc maksymalnie zaoszczędzić, trzeba się zatem pospieszyć. Warto też pamiętać, że są gminy, w których radni nie uchwalili żadnej bonifikaty, więc na gruntach samorządowych nie można z niej niestety skorzystać.

Żeby skorzystać z maksymalnej bonifikaty, musimy uiścić całą opłatę przekształceniową z góry w tym samym roku, w którym doszło do przekształcenia, czyli jeszcze w 2019 r. W każdej gminie obowiązują jednak nieco inne reguły. Warto zatem przede wszystkim zasięgnąć informacji o tym, jakie są wysokości opłat, terminy i procedury w naszym regionie. Najlepiej poinformowana będzie ta sama instytucja, do której wnosiliśmy przedtem opłatę za użytkowanie wieczyste, czyli na ogół urząd gminy. Osoby ze spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu powinny z kolei skontaktować się ze spółdzielnią, ponieważ to ona zajmuje się wszystkimi formalnościami związanymi z przekształceniem.

Z urzędem powinny skontaktować się szczególnie:

• rodziny wielodzietne,
• osoby niepełnosprawne wraz z rodzinami,
• inwalidzi,
• kombatanci,
• ofiary represji wojennych i okresu powojennego.

Niezależnie od miejsca zamieszkania osobom tym przysługuje bowiem specjalna 99-procentowa bonifikata, o którą można zawnioskować w urzędzie.

Pozostali właściciele domów i mieszkań mogą uzyskać bonifikatę, korzystając z ogólnej procedury. Jak ona wygląda? Osoba, która chce uiścić całą opłatę przekształceniową z góry, musi zgłosić taką chęć w urzędzie, składając wniosek o jednorazową opłatę z bonifikatą. Wzór wniosku można znaleźć w lokalnym urzędzie, a zwykle także na jego stronie internetowej. Po rozpatrzeniu sprawy przez urzędników otrzymamy informację o kwocie do zapłacenia i możemy już wpłacać pieniądze na wskazane konto.

Tu pojawia się jednak kłopot, bo do złożenia wniosku niezbędne jest zaświadczenie o przekształceniu użytkowania wieczystego we własność. Dokument taki do końca 2019 r. powinien otrzymać pocztą każdy dawny użytkownik wieczysty, jednak w praktyce urzędnicy nie nadążają z ich wystawianiem. Teoretycznie można wnioskować w urzędzie o wydanie zaświadczenia we wcześniejszym terminie (za opłatą), jednak w praktyce nie zawsze to pomaga – wiele osób, które złożyły taki wniosek jeszcze zimą czy wiosną tego roku, wciąż czeka na odpowiedź.

Czy to znaczy, że ten, kto nie otrzyma w tym roku zaświadczenia, straci szansę skorzystania z maksymalnej bonifikaty? Niekoniecznie. Jak czytamy na rządowym portalu gov.pl, przewidziano furtkę w prawie dla osób, które znalazły się w takiej sytuacji:

– Jeżeli zaświadczenie o przekształceniu doręczone zostanie po dniu 30 listopada 2019 r., zaś zamiar wniesienia opłaty jednorazowej zgłoszony zostanie właściwemu organowi w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania tego zaświadczenia, osoby (...), które uiszczą opłatę jednorazową w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania informacji o jej wysokości, będą mogły skorzystać z bonifikaty od tej opłaty w wymiarze obowiązującym w roku, w którym nastąpiło przekształcenie.

Innymi słowy, procedura jest następująca:

• nowy właściciel gruntu, który otrzymał zaświadczenie po 30 listopada 2019 r., znajduje w tym dokumencie informację o wysokości opłaty przekształceniowej;
• właściciel gruntu ma 2 miesiące od daty doręczenia zaświadczenia, żeby złożyć w urzędzie gminy wniosek o jednorazową opłatę oraz zapłacić należną kwotę;
• trzeba pamiętać, że urzędnicy mogą potrzebować trochę czasu na rozpatrzenie wniosku (według ustawy maksymalnie 14 dni);
• po rozpatrzeniu wniosku właściciel ma kolejne 2 miesiące od dnia otrzymania decyzji z urzędu na zapłacenie należnej kwoty;
• jeśli właściciel zmieści się w tym terminie, to skorzysta z maksymalnej bonifikaty ustalonej na rok 2019 nawet w roku 2020.

Trzeba pamiętać, że uiszczenie opłaty to nie koniec formalności. Po otrzymaniu od urzędników zaświadczenia, że cała należność została spłacona (urząd ma 30 dni na jego wydanie), właściciel nieruchomości składa jeszcze do lokalnego sądu wieczystoksięgowego wniosek o wykreślenie z księgi wieczystej obowiązku wnoszenia opłaty przekształceniowej. Za tę ostatnią formalność trzeba zapłacić 250 zł (jeśli uiściliśmy całą opłatę przekształceniową za jednym razem) lub 70 zł (jeśli płaciliśmy w 20 rocznych ratach).

Z rządowej informacji wynika, że osoby, które nie otrzymały jeszcze zaświadczenia o przekształceniu, powinny spokojnie czekać na dostarczenie tego dokumentu. W praktyce okazuje się jednak, że w wielu miejscach Polski z bonifikaty da się skorzystać nawet bez zaświadczenia. Warto zatem udać się do lokalnego urzędu i dowiedzieć się więcej. Urzędnicy poinformują, czy daną osobę objęło uwłaszczenie gruntów, a często będą też w stanie od ręki sprawdzić, jaka jest wysokość opłaty przekształceniowej. Poinformują też, jakich formalności należy dopełnić, żeby zapłacić mniej. Takie działanie doradza m.in. cytowany już rządowy portal:

– Wniesienie opłaty przed wydaniem zaświadczenia nie jest (...) wykluczone, ale w takim przypadku nie mamy pewności, czy grunt się przekształcił, jaką kwotę wnieść i na jakie konto. Najlepiej zatem w takich przypadkach wcześniej skonsultować decyzję o wniesieniu opłaty jednorazowej przed wydaniem zaświadczenia z urzędem gminy (…).

Warto dodać, że część urzędów radzi petentom, żeby w przypadku braku zaświadczenia złożyli wniosek o jednorazową opłatę „na wszelki wypadek”, najlepiej jeszcze w 2019 r. Pomoże to uniknąć kłopotów w sytuacji, gdy zaświadczenie albo jakiś inny dokument dotrze do nas z dużym opóźnieniem.

Termin uiszczenia opłaty przekształceniowej za 2019 rok upływa 29 lutego 2020 r. Ten sam termin odnosi się do osób, które chciałyby uiścić całą opłatę z góry i skorzystać z maksymalnej bonifikaty. Jeśli jednak zdecydujemy się płacić w systemie rocznych rat, to trzeba pamiętać, że z kolei termin opłaty za rok 2020 upływa 31 marca 2020 r. Oznacza to, że w krótkim odstępie czasu trzeba zapłacić dwie opłaty.

W razie wątpliwości odpowiedzi na rozmaite pytania szczegółowe związane z przekształceniem użytkowania wieczystego we własność można znaleźć pod tym linkiem