Zaginął okruch księżycowy podarowany Polsce przez Nixona

W 1973 roku prezydent USA, Richard Nixon, podarował Polsce dwa kamyczki z Księżyca - pisze "Gazeta Prawna". Oba księżycowe drobiazgi zostały przekazane ówczesnemu przewodniczącemu Rady Państwa, prof. Henrykowi Jabłońskiemu, który był wtedy głową państwa. Prof. Henryk Jabłoński nie żyje.

Jeden z kamieni przepadł, informuje "Gazeta Wyborcza". Była to plakietka z okruchem księżycowym przywiezionym przez załogę statku Apollo 17. Drugi - pamiątkowa plakietka z kamieniem z wyprawy Apollo 11 - uchował się w Olsztynie, w tamtejszym planetarium. Do dziś można go podziwiać przy każdej okazji. Kamień wygląda niepozornie – malutki, drobniutki - jest jednak wart, według znawców, miliony dolarów.

Obecnie Kancelaria Prezydenta RP nie przechowuje żadnej próbki księżycowej – pisze "Gazeta Wyborcza". Trudno ustalić, gdzie może być kamień z Księżyca. "Gazeta" ma nadzieję, że nie trafił do pojemnika na śmieci tak, jak to się stało w Irlandii. Tam, po pożarze budynku, w którym były okruchy księżycowe, oczyszczono i zamieciono wszystko, co nie strawił ogień i wyrzucono na wysypisko. Przepadła też prawie połowa księżycowych okruchów podarowanych przez USA narodom świata. Jeden z nich - autentyczny - wręczony prezydentowi Hondurasu - za 5 mln dolarów oferował sprzedać, w jakiś czas potem, pewien handlarz z Florydy.

W latach siedemdziesiątych XX wieku, po zatknięciu flagi na powierzchni srebrnego globu i sześciu udanych lądowaniach Amerykanów, prezydent Richard Nixon postanowił podzielić się tym triumfem z innymi narodami. Astronauci przywieźli na Ziemię 382 kg księżycowych skał. Wydzielono z nich około ćwierć kilograma okruchów. Podzielono je na kilkaset porcji i rozdano przywódcom wszystkich państw ówczesnego świata. Nie był to prezent osobisty dla polityków. Dołączone plakietki do kawałków Księżyca głosiły, że jest to "dar USA dla narodu". Plakietki miały flagi o wyjątkowej wartości pamiątkowej - odbyły podróż na Księżyc i z powrotem w bagażu astronautów.

Każde państwo na świecie dostało dwa takie prezenty - skały przywiezione przez załogi statku Apollo 11, z pierwszego lądowania i z Apollo 17, z ostatniego lotu astronautów na Księżyc. Ale, kiedy kosmiczny program Apollo przerwano i było jasne, że przez dziesiątki lat nikt na Księżyc nie wróci, okruchy księżycowe stały się niebotycznie drogie. Zaczęły kusić złodziei i rozmaitych szarlatanów. Na aukcjach wystawiali na sprzedaż kawałki ziemskich bazaltów, rzekomo pochodzących z Księżyca.

Kawałki Księżyca w handlu

Amerykanie podjęli w 1998 roku walkę z takimi oszustami. Przeciwko nim wymierzono operację "Księżycowe Zaćmienie". Kierował nią były komandos, agent specjalny z biura inspekcji NASA, Joseph Gutheinz - przypomina "Wyborcza". Podając się za biznesmena, przedstawiciel fikcyjnej firmy, zamieścił w dzienniku "USA Today" olbrzymie ogłoszenie. Napisał, że poszukuje skał księżycowych. Przynęta była trafna.

Joseph Gutheinz nie musiał długo czekać. Natychmiast odezwał się handlarz z Florydy. Ku wielkiemu zdziwieniu agenta Josepha Gutheinza, na spotkaniu w jednej z restauracji w Miami Beach, "księżycowy handlarz" - potencjalny oszust zaoferował nie fałszywy kamień lecz najprawdziwszy kawałek Księżyca, właśnie z Hondurasu.

Okruch z Księżyca, niewiele cięższy od grama, podarował prezydentowi Hondurasu, prezydent USA, Nixon. Joseph Gutheinz zgodził się zapłacić za niego 5 mln dol., po czym, gdy miał go już w ręce - skonfiskował okruch w imieniu władz Ameryki. W Ameryce, bowiem prawo nie pozwala handlować skałami z Księżyca.

"Księżycowy handlarz" - pisze "Gazeta" - długo i bez sukcesu procesował się o swoją własność, bo twierdził, że z chwilą, gdy cenne trofeum wyemigrowało do innego państwa, przestało być własnością USA. Argumentował w sądzie, że kupił go i miał go w dobrej wierze, bo nabył od pewnego oficera. Niestety, nie jest jasne, jak i kiedy dar amerykański zniknął pałacu prezydenckiego w Hondurasie. W 2004 roku, szef NASA uroczyście zwrócił dar USA, prezydentowi Hondurasu.
Agent Joseph znowu nadaje

Sprawa honduraska sprawiła, że Amerykanie przypomnieli sobie o cennych kamieniach z Księżyca. Postanowiono je poddać inwentaryzacji. Trzymane są w sejfach NASA, w centrum kosmicznym im. Johnsona w Houston oraz w bazie lotniczej Brookes, w San Antonio w Teksasie. Dziś dość często wypożyczane są do badań naukowych. Po długo trwającej inwentaryzacji, zakończonej w 2011 roku, okazało się, że 517 wypożyczonych próbek, stanowiących nikły ułamek promila wszystkich księżycowych skał, nigdy nie wróciło do centrum NASA.

NASA chce wiedzieć, co się dzieje z okruchami, które zostały podarowane narodom świata. Na własną rękę postanowił to sprawdzić Joseph Gutheinz. Przed 10 laty odszedł z Agencji i podjął pracę w charakterze wykładowcy prawa kryminalnego na Uniwersytecie Arizony. Swoim studentom dawał zadanie szukania i wyśledzenia losu księżycowych prezentów.

Okazało się, według "Gazety", że prawie połowa przepadła. Podarowany Malcie - skradziono w 2004 roku. Nikaraguański zaginął w 1979 r., tuż po dojściu do władzy Sandinistowskiego Frontu Wyzwolenia Narodowego. Natomiast okruch z Księżyca, podarowany przywódcy Hiszpanii gen. Franco - zniknął po jego śmierci. Rodzina nic o tym nie wie - wnuk twierdzi, że rodzina go nie sprzedawała. Podobnie też rozpłynął się księżycowy okruch należący do przywódcy Rumunii, Nicolae Ceausescu.

Znajdź nas na Google+