Na śląskim stole. Top 5 potraw na Wielkanoc!

Już od poniedziałku następującego po Niedzieli Palmowej następują przygotowania do Świąt Wielkanocnych. Jest to czas przeznaczony na generalne porządki i robienie zakupów, pisanek i przygotowania "święconki" w tradycyjnym koszyku wiklinowym. Piecze się także rożne ciasta: kołocze, wieńce posypane makiem, serniki, makowce i polukrowane wielkanocne baby.

Baba wielkanocna z polewą czekoladową
Składniki: 4 dag drożdży, 10 dag cukru, 2 szklanki mąki pszennej , 2/3 szklanki mleka, 7 żółtek, 10 dag masła, około pół szklanki bakalii (skórka pomarańczowa i rodzynki) aromat waniliowy oraz szczypta soli.
Sposób przygotowania babki: kruszymy drożdże i rozcieramy z 2 łyżeczkami cukru. Wsypujemy 2 łyżki mąki, rozprowadzamy lekko podgrzanym mlekiem, aż uzyskamy konsystencję śmietany. Oprószamy rozczyn mąką, stawiamy w ciepłym miejscu pod przykryciem. Przesiewamy mąkę do miski. Ucieramy żółtka z cukrem i solą. Masło rozpuszczamy. Posiekać skórkę pomarańczową i sparzyć rodzynki. Kiedy rozczyn podwoi objętość, dolewamy go do mąki i mieszamy drewnianą łyżką, dodając ciepłe masło i resztę mleka, żółtka oraz aromat. Mieszamy i zagniatamy ciasto, dotąd aż przestanie się kleić do rąk. Dodajemy bakalie i odstawiamy do wyrośnięcia. Natłuszczoną formę napełniamy do połowy ciastem. Odstawiamy, aż podwoi objętość. Pieczemy 5 min w 180°C a następnie zwiększamy temp. do 200°C . Pieczemy około 50 min nie otwierając piekarnika. Po ostudzeniu dekorujemy ciasto polewą czekoladową.
Również w tygodniu poprzedzającym święta wypieka się tradycyjne wielkanocne wypieki: baranki i zajączki, które są lukrowane lub obsypywane cukrem pudrem czy kokosem.

Baranek wielkanocny
Na wykonanie potrzeba: 4 jajka, masło20 dag, mąka krupczatka 15 dag, mąka ziemniaczana 5 dag, cukier 15 dag, 1 łyżeczka proszku do pieczenia, rum 1 łyżka, sok i otarta skórka z cytryny. Lukier cytrynowy: 1 łyżka cukru pudru, sok z połówki cytryny 1-2 łyżeczki wody, 4 dag wiórków kokosowych.
Sposób wykonania: umyć jajka w ciepłej wodzie i oddzielić żółtka od białek. Utrzeć na puszystą masę masło cukier i żółtka. Następnie dodać mąkę ziemniaczaną i przesianą mąkę krupczatkę, otartą skórkę i sok z połówki cytryny oraz rum. Wymieszać dokładnie i dodać proszek do pieczenia i ubita pianę z białek. Ciasto delikatnie wymieszać i wyłożyć na wysmarowaną i wysypaną tartą bułką formę barankową. Piec około godziny w średnio nagrzanym piekarniku. Po upieczeniu wystudzić i polukrować lukrem z podanych wyżej składników. Mokry lukier posypać kokosem.

W koszyczku święconym w Wielką Sobotę, który noszą do kościoła przede wszystkim dzieci, umieszcza się jajka, szynkę, kiełbasy, chleb, chrzan, sól, ciasta, babki, baranki z marcepanu lub z ciasta, czekoladowe jajeczka, zajączki czy marcepanowe kurczątka itp. Koszyczek jest przykryta białą serwetką. Ozdobiony borowiną lub bukszpanem.
Jajka symbol odradzającego się życia, które są podstawą wielkanocnych potraw nieodłącznie kojarzone są z świętem Wielkiej Nocy i muszą pojawić się obowiązkowo w postaci malowanych pisanek lub ugotowanych na twardo połówek, ułożonych na talerzach. Tradycyjnie zdobi się je majonezem i zieleniną. Często przygotowuje się też jajka faszerowane na różne sposoby.
Po porannym nabożeństwie zasiada się do uroczystego śniadania wielkanocnego, które rozpoczyna się składaniem życzeń i dzieleniem się święconką z koszyczka. Świąteczny stół zdobi się bukietami z bazi, forsycji, gałązek brzozy, rzeżuchą i pierwszymi wiosennymi kwiatami. Zazwyczaj ubrany jest w biały obrus, na którym wytwornie ustawione są wszystkie świąteczne potrawy. Pośrodku stołu stoi tradycyjny wieniec wielkanocny lub wielkanocna baba oraz koszyczek pisanek ozdobiony bukszpanem, boczek wędzony, gotowany, pasztety, różne wędliny w postaci kiełbas świeżych i podwędzanych oraz szynka surowa i gotowana.
Przepis na szynkę gotowaną na parze
Sposób przygotowania: nalać 3/4 wody do szerokiego garnka. Brzegi naczynia przykryć płótnem lub gazą i obwiązać sznurkiem. Ewentualnie użyć specjalnego garnka do gotowania na parze. Zagotować wodę. Szynkę surową wędzoną położyć na sitku lub płótnie. Gotować do miękkości przykrywając naczynie odpowiedniej wielkości miską.

Na stole nie może również zabraknąć musztardy, masła i chrzanu najlepiej samodzielnie startego i doprawionego.

Przepis na chrzan tarty ze śmietaną i żółtkami
Składniki: 1 średni korzeń chrzanu (dosyć gruby), 2 jajka, 4 łyżki śmietany. Ocet, cukier i sól do smaku.
Sposób przygotowania:Umyty i obrany chrzan utrzeć na tarce. Jajka ugotować na twardo. Ochłodzić i oddzielić żółtka od białek. Żółtka utrzeć ze startym chrzanem i wymieszać ze śmietaną. Dodać sól ocet i cukier do smaku.

Na terenie Śląska Cieszyńskiego ważne miejsce na stolach zajmuje charakterystyczna dla śląskiej kuchni potrawa zwana „murzynem”, czyli ciasto drożdżowe nadziewane kiełbaskami, szynką, boczkiem lub mięsem. Z zewnątrz wyglądem przypomina chleb. Po przekrojeniu widać kawałki szynki i kiełbasy wtopione w ciasto chlebowe.

Tradycyjnie pierwszy dzień świąt na Śląsku spędza się w gronie najbliżej rodziny. Dawniej był to dzień bez dymu, w którym ograniczano się do podawania zimnych dań, tych które zostały przygotowane przez gospodynie w tygodniu poprzedzającym święta. Ograniczano także do minimum wszelkie prace domowe.

Źródło: Śląska kucharka doskonała - Elżbieta Łabońska.
Zdjęcia: Commos